სახის ტკივილი

      გიორგი გეგელაშვილი

ზოგადი მიმოხილვა  
სახის ტკივილის მოქმედი კლასიფიკაცია  

თავის ტკივილის II საერთაშორისო კლასიფიკაცია - ICHD- II

International Classification of Headache Disorders, 2nd ed., 2004 [1]
თავის ტკივილის საერთაშორისო საზოგადოება
International Headache Society (IHS)

 

თავის ქალას, კისრის, თვალების, ყურების, ცხვირის, წიაღების, კბილების, ტუჩების ან სახის და თავის ქალას სხვა ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ან სახის ტკივილი

IHS
ICHD-II
code
WHO
ICD-10
NA code
დიაგნოზის საერთაშორისო დასახელება ინგლისურად დიაგნოზის საერთაშორისო დასახელება ქართულად

11.

[G44.84]

Headache or facial pain attributed to disorder of cranium, neck, eyes, ears, nose, sinuses, teeth, mouth or other facial or cranial structures

თავის ქალას, კისრის, თვალების, ყურების, ცხვირის, წიაღების, კბილების, ტუჩების ან სახის და თავის ქალას სხვა ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ან სახის ტკივილი

11.1

[G44.840]

Headache attributed to disorder of cranial bone [M80-M89.8]

თავის ქალას ძვლის ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

11.2

[G44.841]

Headache attributed to disorder of neck [M99]

კისრის ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

11.2.1

[G44.841]

Cervicogenic headache [M99]

კისრისმიერი თავის ტკივილი

11.2.2

[G44.842]

Headache attributed to retropharyngeal tendonitis [M79.8]

ხორხის უკანა მყესების ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

 11.2.3

[G44.841]

Headache attributed to craniocervical dystonia [G24]

თავის ქალა-კისრის დისტონიასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

11.3

[G44.843]

Headache attributed to disorder of eyes

თვალების ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

11.3.1

[G44.843]

Headache attributed to acute glaucoma [H40]

მწვავე გლაუკომასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

11.3.2

[G44.843]

Headache attributed to refractive errors [H52]

რეფრაქციის შეცდომებთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

11.3.3

[G44.843]

Headache attributed to heterophoria or heterotropia (latent or manifest squint) [H50.3-H50.5]

ფარულ ან გამოაშკარავებულ სიელმესთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

11.3.4

[G44.843]

Headache attributed to ocular inflammatory disorder [code to specify aetiology]

თვალის ანთებით ვადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

 11.4

[G44.844]

Headache attributed to disorder of ears [H60-H95]

ყურის ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

11.5

[G44.845]

Headache attributed to rhinosinusitis [J01]

რინოსინუსიტთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

11.6

[G44.846]

Headache attributed to disorder of teeth, jaws or related structures [K00-K14]

კბილების, ქვედა ყბის ან მიმდებარე სტრუქტურების ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ტკივილი

11.7

[G44.846]

Headache or facial pain attributed to temporomandibular joint (TMJ) disorder [K07.6]

ქვედა ყბა-საფეთქლის ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ან სახის ტკივილი

11.8

[G44.84]

Headache attributed to other disorder of cranium, neck, eyes, ears, nose, sinuses, teeth, mouth or other facial or cervical structures [code to specify aetiology]

თავის ქალას, კისრის, თვალების, ყურების, ცხვირის, წიაღების, კბილების, ტუჩების ან სახის და თავის ქალას სხვა სტრუქტურების ავადმყოფობასთან დაკავშირებული თავის ან სახის ტკივილი [მიუთითეთ ეტიოლოგიის შესაბამისი სპეციფიკური კოდი].

 

კრანიული ნევრალგიები და ცენტრალური სახის ტკივილი

IHS
ICHD-II
code
WHO
ICD-10
NA code
დიაგნოზის საერთაშორისო დასახელება ინგლისურად დიაგნოზის საერთაშორისო დასახელება ქართულად

13.

[G44.847, G44.848 or G44.85]

Cranial neuralgias and central causes of facial pain

თავის ქალას ნერვების ნევრალგიებთან (კრანიულ ნევრალგიებთან) და ცენტრალურ მიზეზებთან (დაზიანებებთან) დაკავშირებული სახის ტკივილი

13.1

[G44.847]

Trigeminal neuralgia

სამწვერა ნერვის ნევრალგია

13.1.1

[G44.847]

Classical trigeminal neuralgia [G50.00]

კლასიკური სამწვერა ნერვის ნევრალგია

13.1.2

[G44.847]

Symptomatic trigeminal neuralgia [G53.80] + [code to specify aetiology]

სიმპტომური სამწვერა ნერვის ნევრალგია

13.2

[G44.847]

Glossopharyngeal neuralgia

ენა-ხახის ნევრალგია

13.2.1

[G44.847]

Classical glossopharyngeal neuralgia [G52.10]

კლასიკური ენა-ხახის ნევრალგია

13.2.2

[G44.847]

Symptomatic glossopharyngeal neuralgia [G53.830] + [code to specify aetiology]

სიმპტომური ენა-ხახის ნევრალგია

13.3

[G44.847]

Nervus intermedius neuralgia [G51.80]

შუამდებარე ნერვის ნევრალგია

13.4

[G44.847]

Superior laryngeal neuralgia [G52.20]26

ხორხის ზედა ნერვის ნევრალგია

13.5

[G44.847]

Nasociliary neuralgia [G52.80]

ნაზოცილიური ნერვის ნევრალგია

13.6

[G44.847]

Supraorbital neuralgia [G52.80]

ორბიტის ზედა ნერვის ნევრალგია

13.7

[G44.847]

Other terminal branch neuralgias [G52.80]

სხვა ნერვების ტერმინალური ტოტების ნევრალგია

13.8

[G44.847]

Occipital neuralgia [G52.80]

კეფის ნერვის ნევრალგია

13.9

[G44.851]

Neck-tongue syndrome

ენა-კისრის სინდრომი

13.10

[G44.801]

External compression headache

გარე კომპრესიით განპირობებული თავის ტკივილი

13.11

[G44.802]

Cold-stimulus headache

სიცივის სტიმულით განპირობებული თავის ტკივილი

13.11.1

[G44.8020]

Headache attributed to external application of a cold stimulus

გარედან დატანილი სიცივის სტიმულით განპირობებული თავის ტკივილი

13.11.2

[G44.8021]

Headache attributed to ingestion or inhalation of a cold stimulus

ცივი საკვების მიღებით ან ცივი აეროვანი შესუნთქვის სტიმულით განპირობებული თავის ტკივილი

13.12

[G44.848]

Constant pain caused by compression, irritation or distortion of cranial nerves or upper cervical roots by structural lesions [G53.8] + [code to specify aetiology]

კრანიული ნერვების ან კისრის ზედა ფესვების ზეწოლით, გაღიზიანებით ან გაქაჩვით განპირობებული მყარი ტკივილი

13.13

[G44.848]

Optic neuritis [H46]

თვალი ნერვის ანთება (ნევრიტი)

13.14

[G44.848]

Ocular diabetic neuropathy [E10-E14]

თვალის ნერვის დიაბეტური ნეიროპათია

13.15

[G44.881 or G44.847]

Head or facial pain attributed to herpes zoster

სარტყლისებრი სირსველით განპირობებული თავის ან სახის ტკივილი

13.15.1

[G44.881]

Head or facial pain attributed to acute herpes zoster [B02.2]

მწვავე სარტყლისებრი სირსველით განპირობებული თავის ან სახის ტკივილი

13.15.2

[G44.847]

Post-herpetic neuralgia [B02.2]

სარტყლისებრი სირსველის შემდგომი ნევრალგია

13.16

[G44.850]

Tolosa-Hunt syndrome

ტოლოზა-ჰანტის სინდრომი

13.17

[G43.80]

Ophthalmoplegic “migraine”

ოფთალმოლოგიური ”შაკიკი”

13.18

[G44.810
or
G44.847]

Central causes of facial pain

ცენტრალური სახის ტკივილი

13.18.1

[G44.847]

Anaesthesia dolorosa [G52.800] + [code to specify aetiology]

”მტკივნეული გაუტკივარება”

 13.18.2

[G44.810]

Central post-stroke pain [G46.21]

ინსულტის შემდგომი ცენტრალური სახის ტკივილი

 13.18.3

[G44.847]

Facial pain attributed to multiple sclerosis [G35]

გაფანტული სკლეროზით განპირობებული სახის ტკივილი

13.18.4

[G44.847]

Persistent idiopathic facial pain [G50.1]

გაჭიანურებული იდიოპათიური (მიზეზდაუდგენელი) სახის ტკივილი

13.18.5

[G44.847]

 Burning mouth syndrome [code to specify aetiology]

ტუჩების წვის სინდრომი

13.19

[G44.847]

Other cranial neuralgia or other centrally mediated facial pain [code to specify aetiology]

თავის ქალას სხვა ნერვების ნევრალგიებთან (კრანიულ ნევრალგიებთან) ან ცენტრალურ მიზეზებთან (დაზიანებებთან) დაკავშირებული სახის ტკივილი.

 

სხვა თავის ტკივილი, ქალას ნერვების ნევრალგია, ცენტრალური ან
პირველადი სახის ტკივილი

IHS
ICHD-II
code
WHO
ICD-10
NA code
დიაგნოზის საერთაშორისო დასახელება ინგლისურად დიაგნოზის საერთაშორისო დასახელება ქართულად

14.

[R51]

Other headache, cranial neuralgia, central or primary facial pain

სხვა თავის ტკივილი, ქალას ნერვების ნევრალგია, ცენტრალური ან პირველადი სახის ტკივილი

14.1

[R51]

Headache not elsewhere classified

თავის ტკივილი, რომელიც სხვაგვარად არ არის კლასიფიცირებული

 14.2

[R51]

Headache unspecified

არაკლასიფიცირებული თავის ტკივილი

სახის ტკივილის ახალი კლასიფიკაცია  

[Eller et al, 2005] [2]

მიმდინარეობს განხილვა

სამწვერა ნერვის ნევრალგია ტიპი 1

Trigeminal neuralgia type 1 (TN1)

კლასიკური ფორმა უპირატესად ეპიზოდური მჩხვლეტავი (ჩხვლეტითი) ტკივილით.

სამწვერა ნერვის ნევრალგია ტიპი 2

Trigeminal neuralgia type 2 (TN2)

ატიპიური ფორმა, სადაც სჭარბობს შედარებით გაჭიანურებული ტკივილი (ყრუ, მფეთქავი, მწველი).

სამწვერა ნერვის ნეიროპათიული ტკივილი

Trigeminal neuropathic pain (TNP)

ტკივილი, რომელიც ვითარდება სამწვერა ნერვის პირდაპირი ან თავის ტვინის ტრიგემინური სისტემის გზების დაზიანების შედეგად.

ტრიგემინური დეაფერენტაციული ტკივილი

Trigeminal deafferentation pain (TDP)

anesthesia dolorosa ან მისი ერთერთი ვარიანტი

სამკურნალო მიზნით სამწვერა ნერვის წინასწარგანზრახული დაზიანების შედეგად აღმოცენებული ტკივილი

აუცილებელი სიმპტომი: მანიპულაციის შედეგადად ყალიბდება წარმოებული მანიპულაციის შესაბამისი სამწვერა ნერვის ტოტის საინერვაციო არის დაბუჟება სახეზე.

სიმპტომური ტრიგემინური ნევრალგია

Symptomatic trigeminal neuralgia (STN)

ნევრალგია დაკავშირებულია გაფანტულ სკლეროზთან - multiple sclerosis (MS).

ჰერპესის შემდგომი ნევრალგია

Postherpetic neuralgia (PHN)

ქრონიკული სახის ტკივილი ვითარდება სარტყლისებრი სირსველის herpes zoster გამონაყრის დაფუფხვის შემდეგ

ტიპური გავრცელება - სამწვერა ნერვის პირველი, თვალის ტოტი - V1

უფრო ხშირია ხანდაზმულებში.

დამუხლული ნევრალგია

Geniculate neuralgia (GeN)

ეპიზოდური და მჩხვლეტავი ტკივილი ყურში, ღრმად.

ენა-ხახის ნევრალგია

Glossopharyngeal neuralgia (GPN)

ტკივილი ვრცელდება ნუშურა ჯირკვლების ან ხორხის არეში

ჩვეულებრივ, ტკივილს წამოიწყებს ლაპარაკი ან ყლაპვა.

 

ლიტერატურა  

[1] The International Classification of Headache Disorders: 2nd edition. Cephalalgia. 2004;24 Suppl 1:9-160.
[2] Eller JL, Raslan AM, Burchiel KJ. Trigeminal neuralgia: definition and classification. Neurosurg Focus. May 15 2005;18(5):E3

  Copyright 2012